ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Το
1926 μια ομάδα
εξόριστων στη
Γαλλία Ρώσων
αναρχικών, η
ομάδα "Dielo
Trouda"
("Εργατική
Υπόθεση"),
δημοσίευσε μια
μπροσούρα, η
οποία δεν
προήλθε από
κάποια
ακαδημαϊκή
μελέτη, αλλά
από την
εμπειρία των
μελών της
ομάδας από τη
Ρώσικη
Επανάσταση του
1917. Τα μέλη της
ομάδας αυτής
είχαν πάρει
μέρος στην
ανατροπή της
παλιάς
κυρίαρχης
τάξης και στην
διαδικασία
ανάπτυξης του
κινήματος της
εργατικής και
αγροτικής
αυτοδιεύθυνσης.
Είχαν την ίδια
με άλλους
διαδεδομένη
αισιοδοξία για
ένα νέο κόσμο
σοσιαλισμού
και ελευθερία,
αλλά, στο τέλος,
είδαν την
αιματηρή
αντικατάστασή
του από τον
κρατικό
καπιταλισμό
και τη
δικτατορία του
Μπολσεβίκικου
Κόμματος.
Το
ρώσικο
αναρχικό
κίνημα έπαιξε
έναν αρκετά
σημαντικό ρόλο
στην
Επανάσταση.
Εκείνη την
εποχή υπήρχαν
περίπου 10.000
δραστήριοι
αναρχικοί στη
Ρωσία, χωρίς να
συμπεριλαμβάνουμε
σε αυτούς το
κίνημα στην
Ουκρανία υπό το
Νέστορα Μάχνο.
Υπήρξαν
τέσσερις
τουλάχιστον
αναρχικοί στην
υπό τον έλεγχο
των
ΜπολσεβίκωνÊ
Στρατιωτική
Επαναστατική
Επιτροπή που
προετοίμασε
την κατάληψη
της εξουσίας
τον Οκτώβρη του
1917. Και το
σπουδαιότερο,
οι αναρχικοί
αναμείχθηκαν
ενεργά στη
συγκρότηση των
εργοστασιακών
επιτροπών που
δημιουργήθηκαν
παντού μετά την
επανάσταση του
Φλεβάρη. Οι
επιτροπές
αυτές δρούσαν
στους χώρους
εργασίας,
εκλέγονταν από
μαζικές
συνελεύσεις
των εργατών και
είχαν αναλάβει
τη λειτουργία
των
εργοστασίων,
ενώ υπήρχε
συντονισμός
και με άλλα
εργοστάσια του
ίδιου
βιομηχανικού
κλάδου ή μιας
περιοχής. Οι
αναρχικοί
άσκησαν
ιδιαίτερη
επιρροή
ανάμεσα στους
ανθρακωρύχους,
τους
λιμενεργάτες,
τους
ταχυδρομικούς
και τους
αρτεργάτες, ενώ
έπαιξαν
σημαντικότατο
ρόλο στο
Πανρωσικό
Συνέδριο
Εργοστασιακών
Επιτροπών που
συγκαλέστηκε
στο
Πέτρογκραντ,
στην αρχή της
Επανάστασης.
Ήταν αυτές οι
επιτροπές που
οι αναρχικοί
τις θεωρούσαν
ως τη βάση της
νέας
αυτοδιεύθυνσης
που θα μπορούσε
να
εγκαινιαστεί
μετά την
Επανάσταση.
Πάντως,
το
επαναστατικό
πνεύμα και η
ενότητα του
Οκτώβρη του 1917
δεν κράτησε
πολύ. Οι
Μπολσεβίκοι
ποθούσαν να
καταστείλουν
όλες εκείνες
τις δυνάμεις
από τα αριστερά
που τις έβλεπαν
ως εμπόδια στο
δρόμο προς την
εξουσία του "ενός
κόμματος". Οι
αναρχικοί και
μερικοί
αριστεροί
πίστευαν ότι η
εργατική τάξη
ήταν ικανή να
πάρει την
εξουσία
διαμέσου των
δικών της
επιτροπών και
συμβουλίων (σοβιέτ,
συμβούλια
εκλεγμένων
αντιπροσώπων).
Οι Μπολσεβίκοι
δεν το πίστευαν
αυτό. Προώθησαν
την ιδέα ότι οι
εργάτες δεν
ήσαν ακόμα
ικανοί να
ελέγξουν την
τύχη τους και
γιâ αυτό πήραν
αυτοί την
εξουσία ως ένα
"ενδιάμεσο
μέτρο" κατά τη
διάρκεια της "μεταβατικής
περιόδου". Αυτή
η έλλειψη
εμπιστοσύνης
στις
ικανότητες των
συνηθισμένων
ανθρώπων και η
εξουσιαστικού
τύπου κατάληψη
της εξουσίας
οδήγησε στην
προδοσία σε
βάρος της
εργατικής
τάξης, στη
διάψευση των
ελπίδων και των
ονείρων της.
Τον
Απρίλη του 1918 τα
αναρχικά
κέντρα της
Μόσχας
δέχτηκαν
επίθεση.
Περίπου 600
αναρχικοί
φυλακίστηκαν
και δεκάδες
δολοφονήθηκαν.
Η δικαιολογία
ήταν ότι οι
αναρχικοί ήσαν "ανεξέλεγκτοι"
- ό,τι και αν
σημαίνει αυτό ö
εκτός εάν ήταν
αρκετό του ότι
αρνήθηκαν να
υπακούσουν
στους
Μπολσεβίκους
ηγέτες. Ο
πραγματικός
λόγος, όμως,
ήταν η
δημιουργία των
Μαύρων Φρουρών,
που
συγκροτήθηκαν
για να
αποκρούσουν
τις κτηνώδεις
προβοκάτσιες
και επιθέσεις
της περιβόητης
Τσεκά (της
προγονής της
μετέπειτα KGB).
Οι
αναρχικοί
έπρεπε να
αποφασίσουν τι
να κάνουν. Ένα
τμήμα τους
συνεργάστηκε
με τους
Μπολσεβίκους
και ενώθηκε
μαζί τους,
περισσότερο
από ενδιαφέρον
για μια
δραστηριότητα
και ενότητα
ενάντια στην
αντίδραση. Ένα
άλλο τμήμα
πάλεψε σκληρά
για να
υπερασπίσει
τις
κατακτήσεις
της
Επανάστασης
ενάντια σε αυτό,
που - πολύ σωστά -
πίστεψαν ότι θα
δημιουργούσε
μια νέα
κυρίαρχη τάξη.
Το Μαχνοβίτικο
Κίνημα στην
Ουκρανία και η
εξέγερση της
Κροστάνδης
ήσαν οι
τελευταίες
σπουδαίες
μάχες. Από το 1921 η
αντιεξουσιαστική
επανάσταση
ήταν νεκρή. Η
ήττα αυτή είχε
βαθιά και
άσχημα
αποτελέσματα
στο διεθνές
εργατικό
κίνημα.
Ελπίδα
των συγγραφέων
της μπροσούρας
ήταν ότι μια
τέτοια
καταστροφή δεν
θα συνέβαινε
ξανά. Και ως
συνεισφορά
στην πεποίθησή
τους αυτή
έγραψαν αυτό το
κείμενο, που
έγινε έκτοτε
γνωστό ως "Η
Πλατφόρμα".
"Η
Πλατφόρμα"
ρίχνει μια
ματιά στα
διδάγματα του
ρώσικου
αναρχικού
κινήματος, στην
αποτυχία του να
δημιουργήσει
μια αρκετά
μεγάλη, έντονη
και
αποτελεσματική
παρουσία στο
κίνημα της
εργατικής
τάξης, ώστε να
αντιταχθεί
στην τάση των
Μπολσεβίκων
και άλλων
πολιτικών
ομάδων να
υποκαταστήσουν
αυτοί την
εργατική τάξη.
Θέτει δε έναν
οδηγό,
προτείνοντας
τρόπους
οργάνωσης των
αναρχικών, του
πώς μπορούν,
δηλαδή, να
είναι
αποτελεσματικότεροι.
Υποδηλώνει
αρκετά απλές
αλήθειες, όπως
το ότι είναι
γελοίο να
υπάρχει μια
οργάνωση που
περιέχει
ομάδες με
ανταγωνιστικές
και
αντιθετικές
απόψεις για τον
αναρχισμό.
Δείχνει ότι
χρειαζόμαστε
επίσημα
συμφωνημένες
δομές,
καλύπτοντας
γραπτές
πολιτικές
στρατηγικές, το
ρόλο των
αντιπροσώπων,
την ανάγκη
συνδρομών των
μελών κλπ. Το
είδος αυτό της
δομής εκείνης,
δηλαδή, που
επιτρέπει την
ύπαρξη μιας
μεγάλης
αποτελεσματικής
δημοκρατικής
οργάνωσης.
Όταν
εκδόθηκε για
πρώτη φορά η "Πλατφόρμα"
υπέστη
επιθέσεις από
πολύ γνωστούς
αναρχικούς της
εποχής, όπως
τον Ερρίκο
Μαλατέστα και
τον Αλεξάντερ
Μπέρκμαν. Την
κατηγόρησαν
ότι ήταν "μόνο
ένα βήμα πριν
τον
μπολσεβικισμό"
και μια
προσπάθεια "μπολσεβικοποίησης
του αναρχισμού".
Η αντίδρασή
τους, όμως, ήταν
περισσότερο
για την πρόταση
τη δημιουργίας
της Γενικής
Ένωσης
Αναρχικών. Οι
συγγραφείς δεν
έγραψαν ποτέ
ξεκάθαρα ποια
θα μπορούσε να
ήταν η σχέση
ανάμεσα στην
οργάνωση αυτή
και τις άλλες
ομάδες
αναρχικών έξω
από αυτή. Δεν
ειπώθηκε το ότι
δεν πρέπει να
υπάρχει
πρόβλημα για
ξεχωριστές
αναρχικές
οργανώσεις που
εργάζονται από
κοινού σε
θέματα όπου
υπάρχει κοινή
άποψη και
στρατηγική.
Ούτε, όπως έχει
ειπωθεί και από
τους
κατηγορούντες
την "Πλατφόρμα",
αλλά και από
μερικούς από
τους
υποστηρικτές
της, ότι είναι
ένα πρόγραμμα "μετάβασης
από τον
αναρχισμό στον
ελευθεριακό
κομμουνισμό".
Οι δύο αυτοί
όροι είναι
ολοκληρωτικά
συνώνυμοι. Αυτό
γράφτηκε για να
δείξει την
αποτυχία των
Ρώσων
αναρχικών, το
θεωρητικό τους
μπέρδεμα, την
έλλειψη
εθνικού
συντονισμού
και την
αποσύνθεση και
την πολιτική
τους
αβεβαιότητα. Με
άλλα λόγια, την
αναποτελεσματικότητά
τους. Γράφτηκε
για να ανοίξει
ένα διάλογο
ανάμεσα στο
τότε αναρχικό
κίνημα. Δεν
δείχνει το
συμβιβασμό με
εξουσιαστικές
πολιτικές και
αντιλήψεις,
αλλά τη ζωτική
αναγκαιότητα
της
δημιουργίας
μιας οργάνωσης
που θα
συνδυάσει
αποτελεσματικά
την
επαναστατική
δραστηριότητα
με τις
θεμελιώδεις
αναρχικές
αρχές.
Δεν
αποτελεί ένα
τέλειο
πρόγραμμα
σήμερα ö ούτε
και ήταν τέτοιο
το 1926 που
γράφτηκε. Έχει
τις αδυναμίες
του. Δεν
επεξηγεί
μερικές από τις
απόψεις του
αρκετά και σε
βάθος. Μπορούμε
ίσως να πούμε
ότι για κάποια
σημαντικά
ζητήματα δεν
μιλά καθόλου.
Αλλά θυμηθείτε
ότι είναι μόνο
μια μικρή
μπροσούρα και
όχι μια
πολύτομη
εγκυκλοπαίδεια.
Οι συγγραφείς
έκαναν
ξεκάθαρο στην
εισαγωγή τους
ότι δεν
αποτελεί
κανένα είδος "βίβλου".
Δεν αποτελεί
μια
ολοκληρωμένη
ανάλυση ή
πρόγραμμα,
απλώς είναι μια
συνεισφορά σε
έναν
απαραίτητο
διάλογο ö μια
καλή αρχή.
Για
να μην υπάρξει
αμφιβολία από
κανέναν για την
επικαιρότητα
της "Πλατφόρμας"
σήμερα, πρέπει
να πούμε ότι οι
βασικές ιδέες
τηςÊ χρησιμοποιούνται
ακόμα από
σημαντικό
μέρος του
διεθνούς
αναρχικού
κινήματος. Οι
αναρχικοί
επιζητούν να
αλλάξουν τον
κόσμο προς το
καλύτερο και η
μπροσούρα αυτή
μας δείχνει την
κατεύθυνση
μερικών από τα
εργαλεία που
χρειαζόμαστε
για το καθήκον
αυτό.
Alan MacSimoin, 1989
(Μέλος
του Workers
Solidarity
Movement
ö Κίνημα
Εργατικής
Αλληλεγγύης ö
από την
Ιρλανδία).
On to ΙΣΤΟΡΙΚΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Back to Index
Source: Workers Solidarity Movement
Return to The Nestor Makhno Archive
Other pages connected to this site: