Nestor Mahno ve Ukrayna İsyanı
MAHNOVİSTLER KİMLERDİR? MAHNOVİSTLER, 1918'DE UKRAYNA'DA AVUSTURYA-ALMAN, MACAR VE HETMAN BURJUVA EGEMENLİĞİNİN BASKILARINA KARŞI BAŞKALDIRAN KÖYLÜ VE İŞÇİLERDİR. MAHNOVİSTLER, DENİKİNCİLERE VE NEREDEN GELİRSE GELSİN HER TÜRDEN BASKI, YALAN VE ŞİDDETE KARŞI MÜCADELE BAYRAĞINI YÜKSELTEN EMEKÇİLERDİR. MAHNOVİSTLER, GENEL ANLAMDA BURJUVAZİYİ, ŞİMDİLERDE İSE SOVYET BURJUVAZİSİNİ EMEKLERİYLE ZENGİNLEŞTİREN VE BESLEYEN İŞÇİLERİN TA KENDİSİDİR.
NEDEN KENDİMİZE MAHNOVİST DİYORUZ? ÇÜNKÜ, UKRAYNA'DA GERİCİLİĞİN EN KORKUNÇ GÜNLERİNDE, SAFLARIMIZDA ASLA YORULMAK BİLMEYEN, GÜVENİLİR BİR DOST, BİR LİDER GÖRDÜK. MAHNO. SESİNİ TÜM UKRAYNA'DA DUYURARAK EMEKÇİ HALKIN ÜZERİNDEKİ BASKILARA KARŞI ÇIKAN, BİZE İHALET EDEN BÜTÜN ZALİMLERE, YAĞMACILARA VE POLİTİK ŞARLATANLARA KARŞI SAVAŞI BAŞLATAN KİŞİ MAHNO'YDU. MAHNO, BİZİMLE BİRLİKTE SAFLARDA KARARLI BİR ŞEKİLDE ORTAK AMACIMIZ DOĞRULTUSUNDA YÜRÜMEKTEDİR; EMEKÇİ HALKIN HER TÜR BASKIDAN KURTULMASI AMACINA DOĞRU.
İŞTE MAHNOVİSTLER YAYIMLADIKLARI BİR BİLDİRİDE KENDİLERİNİ VE NESTOR MAHNO'YU BÖYLE TANIMLIYORLAR.
MAHNOVŞÇİNA HAREKET, TARİHTE ANARŞİSTLERİN GENİŞÇE BİR ZAMAN DİLİMİNDE BÜYÜK TOPRAK PARÇALARINI DENETLEDİKLERİ PEK AZ ÖRNEKTEN BİRİ, MAHNO'NUN UKRAYNA'DA ÖNDERLİĞİNİ YAPTIĞI HAREKETTİR.
ONUN İÇİN MAHNO VE MAHNOVŞÇİNA HAREKETİ BİRARADA İNCELEYECEĞİZ. ÖNCE MAHNO'NIN BİYOGRAFİSİ İLE İLGİLİ BİLGİLER VERELİM.
NESTOR İVANOVİÇ MAHNO, 27 EKİM 1889'DE YEKATERİNOSLAV EYALETİNİN, ALEKSANDROVSK BÖLGESİNDEKİ GULYA-POLYE KÖYÜNDE DOĞDU. DİĞER DÖRT KARDEŞİYLE BİRLİKTE ANNESİNİN HİMAYESİNDE BÜYÜYEN MAHNO, BABASI ÖLDÜĞÜNDE HENÜZ ON AYLIKTI. YOKSUL BİR AİLENİN ÇOCUĞU OLAN MAHNO, 8 YAŞINDA OKULA BAŞLADI. 12 YAŞINDA İŞ BULMAK İÇİN OKULUNU VE AİLESİNİ TERK ETTİ.ALMAN KULAKLARININ YANINDA YANAŞMA OLARAK ÇALIŞTI. 16 YAŞINA KADAR POLİTİK DÜNYA İLE HERHANGİ BİR İLGİSİ OLMADI.
MAHNO, 17 YAŞINDA POLİTİK GÖRÜŞLERİNİ BELİRLEMEYE BAŞLADI VE ANARKO-KOMÜNİSTLERİN SAFLARINA KATILMAYA KARAR VERDİ.
1908'DE ANARŞİST GRUPLARA ÜYEL OLMAK VE ŞİDDET EYLEMLERİNDE YER ALMAKTAN DOLAYI TUTUKLANDI VE İDAMA MAHKUM OLDU. ANCAK YAŞININ KÜÇÜK OLMASI NEDENİYLE CEZASI ÖMÜR BOYU HAPSE ÇEVRİLDİ.
9 YIL HAPİSHANEDE KALAN MAHNO, BURADA KENDİNİ YETİŞTİRDİ. HAPİSHANE BİR OKUL GÖREVİ GÖRDÜ. NİHAYET, 2 MART 1917'DE DİĞER POLİTİK TUTUKLULARLA BİRLİKTE SERBEST BIRAKILDI. HAPİSTEN ÇIKINCA KÖYÜNE GULYA-POLYE'YE GERİ DÖNDÜ. EDİNDİĞİ BİLGİLERLE KÖYLÜLERİ ÖRGÜTLEMEYE BAŞLADI. BU ARADA UKRAYNA AVUSTURYA BİRLİKLERİ VE ONLARIN UKRAYNA'LI KUKLALARI HETMAN MİLİSLERİNİN İŞGALİ ALTINDAYDI. MAHNO ANARŞİSZ BAYRAĞI ALTINDA PARTİZAN BİR ÇETE KURDU.
AT SIRTINDA VE MAKİNELİ TÜFEKLERİ YÜKLENDİĞİ HAFİF KÖYLÜ ARABALARI İLE DOLAŞAN MAHNO VE ADAMLARI, HER GİTTİKLERİ YERDE KENDİLERİNE YENİ PARTİZANLAR KAZANIYORDU. BÖYLECE DAĞINIK VAZİYETTE BULUNAN GERİLLA ÇETELERİ MAHNO'NUN KOMUTASINDA SİYAH BAYRAK ALTINDA TOPLANDI.
HALK ARASINDA MAHNO HAKKINDA BİR ÇOK EFSANE YAYILDI. ONU YENİLMEZ BİR SAVAŞÇI OLARAK GÖRÜYORLARDI. ADAMLARI TARAFINDAN BATKO(UKRAYNA'DAKİ DEVRİMCİ BAŞKALDIRININ LİDERİ) OLARAK KABUL EDİLDİ.
MAHNOVŞCİNA HAREKETİNİN BAŞARISI SADECE ASKERİ ALANLA SINIRLI KALMADI. MAHNO HAREKETİ VE ORDUSU BİR BÖLGEYİ ELE GEÇİRİR GEÇİRMEZ, İLK YAPTIKLARI ŞEY LİBERTER HAREKETİ UYGULAMAK OLUYORDU.
"KENT HALKI VE İŞÇİLERİNE, BU KENT, MAHNOVİST DEVRİMCİ İSYAN ORDUSU TARAFINDAN ELE GEÇİRİLMİŞTİR. BU ORDU HİÇBİR SİYASİ PARTİYE, İKTİDARA VEYA DİKTATÖRLÜĞE HİZMET ETMEZ... ORDU HİÇBİR OTORİTEYİ TEMSİL ETMEZ. HİÇKİMSEYE BİR YÜKÜMLÜLÜK GETİRMEYECEKTİR. TEK GÖREVİ İŞÇİLERİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SAVUNMAKTIR. İŞÇİLERİN ÖZGÜRLÜKLERİ, KENDİLERİNE AİTTİR VE KESİNLİKLE KISITLANAMAZ. ŞURASI BİLİNMELİDİR Kİ, MAHNOVİST ORDU ONLARI HİÇBİR ŞEYE ZORLAMAYACAK, HİÇBİR ŞEY EMRETMEYECEK VEYA BENİMSETMEYE ÇALIŞMAYACAKTIR. MAHNOVİSTLER ONLARA YARDIM EDEBİLİR, ÖNERİ SUNABİLİR, GÜÇLERİNİ ONLARIN HİZMETİNE VEREBİLİRLER. AMA KESİNLİKLE ONLARI YÖNETMEYE KALKIŞMAZLAR."
BU BİLDİRİDEN DE ANLAŞILACAĞI GİBİ MAHNOVİST ORDU, DİSİPLİNE DAYALI BİR ORDU DEĞİL, GÖNÜLLÜLERDEN KURULU BİR ORDUYDU. 1918 EKİM VE KASIM AYLARINDA MAHNO MÜFREZELERİ HETMAN'IN KARŞIDEVRİMİNE YÖNELİK GENEL BİR SALDIRI BAŞLATTI. AVUSTURYA VE ALMAN BİRLİKLERİ 1.DÜNYA SAVAŞININ BİTİMİ İLE BİRLİKTE UKRAYNA TOPRAKLARINDAN ÇEKİLİNCE, UKRAYNA'LI MİLLİYETÇİ LİDER PETLİYURA YANDAŞLARI ÜLKEYİ ELE GEÇİRME GİRİŞİMİNDE BULUNDU.
1919 YILINDA PETLURA VE DENİKİN'E KARŞI MÜCADELEDE KIZIL ORDU, MAHNO'YA BİRLİKTE HAREKET ETMEYİ ÖNERDİ. MAHNO VE ORDUSU KENDİ ŞARTLARI ALTINDA BUNU KABUL ETTİ. ŞARTLARI GENEL OLARAK KENDİ KİMLİKLERİNİ KORUMAKTI. ANCAK BOLŞEVİKLER MAHNOVİSTLERİ KENDİ YANLARINA ÇEKMEYİ BAŞARAMAYINCA, ONLARA KARŞI SALDIRIYA GEÇTİLER. BU ARADA RUS BASINI MAHNO VE TARAFTARLARIRA SALDIRIYA GEÇTİ. HALBUKİ KISA BİR SÜRE ÖNCE KIZIL ORDU İLE BİRLİKTE HAREKET EDERKEN BİRER KAHRAMANDILAR. AYNI YILIN MAYIS AYINDA MAHNO'YU ÖLDÜRMEK İÇİN GÖNDERİLEN İKİ ÇEKA AJANI YAKALANDI VE İDAM EDİLDİ. BUNUN ÜZERİNE TROÇKİ MAHNO'YU YASADIŞI İLAN ETTİ. BİR KAÇ GÜN SONRA KIZIL ORDU, MAHNOVİSTLERİN KURDUĞU TARIM KOMÜNLERİNİ DAĞITTI. BUNU DENİKEN KUVVETLERİNİN YAPTIĞI KATLİAMLAR İZLEDİ. BUNUN ÜZERİNE MAHNOVİSTLER GERİ ÇEKİLDİ. 1920 YILI BOYUNCA, BOLŞEVİKLER MAHNO VE ADAMLARINA KARŞI SAVAŞMAYI SÜRDÜRDÜ. SONUNDA MAHNOVİSTLER BİRÇOK CEPHEDE SAVAŞMAYA DAYANAMAYARAK YENİK DÜŞTÜ. 2 EYLÜL 1921 GÜNKÜ ROMANYA GAZETELERİ YARALI OLAN MAHNO VE KARISININDA ARALARINDA BULUNDUĞU 77 KİŞİNİN BESARABYA'YA GEÇTİĞİNİ DUYURDU.
MAHNO VE KARISI BİR SÜRE ROMANYA'DA KALDI. ANCAK BURADAN POLONYA'YA KAÇIP YENİDEN UKRAYNA'YA DÖNMEYE ÇALIŞTI. BUNDA BAŞARILI OLAMADI. ROMANYA HÜKÜMETİ RUSLAR TARAFINDAN SIKIŞTIRILIYORDU. BUNUN SONUCU OLARAK MAHNO VE KARISI SINIRDIŞI EDİLDİ. MAHNO POLONYA'YA GEÇTİ. BURADA YARGILANDI VE HAPSEDİLDİ. 1 ARALIK 1923 GÜNÜ DELİL YETERSİZLİĞİNDEN SERBEST BIRAKILDI.
MAHNO KARISINI POLONYA'DA BIRAKARAK ALMANYA'YA GİTTİ. BERLİN'DE BİR SÜRE KALDIKTAN SONRA İSE HAYATININ SONUNA KADAR KALACAĞI PARİS'E GEÇTİ. ŞEHİR ORTAMI HİÇBİR ZAMAN MAHNO'YA UYGUN GELMEMİŞTİ. DEVAMLI OLARAK UKRAYNA'YA DÖNMENİN PLANLARINI YAPIYORDU. ANCAK BUNDAN HİÇBİR ZAMAN BAŞARILI OLAMADI. SAĞLIĞI YERİNDE OLMADIĞINDAN GEÇİMİNİ SAĞLAMAKTA ZORLANIYORDU. KENDİSİNE ANARŞİSTLER YARDIM EDİYORDU.
MAHNO PARİS'TE BİRÇOK ANARŞİST İLE KARŞILAŞTI. BUNLARIN İÇİNDE İSPANYOL ANARŞİSTİ BUEVENTURO DURRUTİ'DE VARDI. DURRUTİ, PARİS SÜRGÜNÜ SIRASINDA MAHNO'YU ZİYARET ETTİ. MAHNO KONUŞMANIN SONUNDA DURRUTİ'Yİ ŞU SÖZLERLE UĞURLADI:"MAHNO HİÇBİR ZAMAN KAVGAYA HAYIR DEMEDİ. BAŞLADIĞINIZDA EĞER HAYATTAYSAM, SİZLERLE BİRLİKTE OLACAĞIM." MAHNO GERÇEKTEN DE YILMAZ BİR ANARŞİZM SAVAŞÇISI, WOODCOOK'UN TANIMLAMASINYLA ANARŞİZMİN ROBİN HOOD'UYDU. PARİS'TEKİ YAŞAMI ONU İÇTEN İÇE ÖLÜME GÖTÜRÜYORDU. MAHNO'YA SON DARBEYİ VURAN YAKIN ARKADAŞI PETER ARŞİNOV OLDU. BİRLİKTE MÜCADELE ETTİKLERİ BU ANARŞİST, 1934 YILINDA STALİN YÖNETİMİNDEKİ SOVYETLER BİRLİĞİ'NE GERİ DÖNÜYOR VE ANARŞİSTLERE SSCB'Yİ TANIMALARI YÖNÜNDE TAFSİYELERDE BULUNUYORDU. MAHNO'YU DERİNDEN SARSAN BU OLAYIN ARDINDAN 16 MART 1934'DE TÜBERKÜLOZ TEŞHİSİ İLE HASTANEYE YATIRILDI. 25 TEMMUZ 1934 ÇARŞAMBA GÜNÜ SABAHIN İLK IŞIKLARIYLA BİRLİKTE NESTOR MAHNO 44 YAŞINDA HAYATA GÖZLERİNİ YUMDU.
CENAZE TÖRENİ 28 TEMMUZ'DA YAPILDI VE ÇEŞİTLİ ÜLKELERDEN 500 KADAR ANARŞİST KATILDI. RUS ANARŞİSTLERİNİN BÜYÜK BİR ÇOĞUNLUĞU MAHNO'YU ANLAYAMAMIŞ VE DEVLETİN ONUN İÇİN YAYDIKLARINA İNANMIŞLARDIR. BUNA İSTİSNA YANLIZCA KROPOTKİN OLMUŞTUR.
"YOLDAŞ MAHNO'YA, KENDİSİNE İYİ BAKMASINI SÖYLEYİN, ZİRA RUSYA'DA ONUN GİBİ KİŞİLERİN SAYISI AZ."
KROPOTKİN BU SÖZLERİ 1919 HAZİRAN AYINDA SÖYLEMİŞTİ. YANİ RUSYA'DA MAHNO HAKKINDA RESMİ YAYGARALAR DIŞINDA HENÜZ BAŞKA BİLGİLER YOKKEN.
Source: www.anarsi.net
Return to The Nestor Makhno Archive
Other pages connected to this site: